«عیسی زارع پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: حذف برخی از اپلیکیشن‌های ایرانی از گوگل پلی را تحت فشار قرار داده و این موضوع را در مجامع بین‌المللی دنبال خواهد کرد. به گفته وی، از یک سو تحریم ها در حوزه فناوری اطلاعات، به عنوان مثال مردم در ایران اما در عین حال دسترسی به خدمات محبوب ایرانی که حاصل تلاش جوانان نخبه ایران در بنگاه های دانش بنیان است.
زارع پور در یادداشتی در پیام رسان بله در واکنش به حذف برخی اپلیکیشن های ایرانی از گوگل پلی، با تاکید بر اینکه دستور پیگیری این موضوع را به نمایندگان مربوطه داد، گفت: در تعامل با شرکت های دانش بنیان صاحب این موارد. پلتفرم‌ها را انجام خواهیم داد.» جنبه‌های فنی و حقوقی این مشکل را برای اجرای آنها مورد بحث و بررسی قرار داد. اقدامات لازم را انجام خواهیم داد.»
این دومین بار است که اپلیکیشن‌های ایرانی از بسترهای بین‌المللی حذف می‌شوند و مقامات کشور از پیگیری آن خبر می‌دهند. پیش از این محمدجواد ظریف آن را نامشروع و امیر ناظمی پیگیری بهتر این موضوع را منوط به فعالیت سازمان های مردم نهاد کرده بود.
با این حال، تا به امروز، ما همچنان شاهد حذف درخواست‌های ایرانی و اعلامیه‌های مکرر برای پیگیری از سوی مقامات بین‌المللی هستیم. شهریور سال گذشته و در پی حذف فیلمو، آپارات و بلد از گوگل پلی، وزارت ارتباطات در اطلاعیه ای اعلام کرد که با همکاری نهادهای دیگر از جمله مرکز ملی فضای مجازی، معاونت حقوقی رئیس جمهور و وزارت امور خارجه، همه ظرفیت ها و راه حل های حقوقی و سیاسی را دنبال می کند.حقوق پلتفرم های ایرانی در مجامع بین المللی مربوطه مطرح می شود. اما اکنون آن تاریخ تکرار شده است.
تلاش بیهوده؟
این بار اظهار نظر وزیر ارتباطات درباره پیگیری حذف اپلیکیشن های ایرانی به این موضوع اشاره دارد که به نقل از دیجیاتو، شامگاه 24 نوامبر، چند اپلیکیشن بومی از سرویس گوگل پلی حذف شدند. اکنون در پی حذف اسنپ، تپسی، سروش، بله و آی گپ، وزیر ارتباطات اعلام کرده است که موضوع را از طریق مراجع بین المللی پیگیری خواهد کرد.
لازم به ذکر است که بررسی های اولیه نشان می داد که حذف این اپلیکیشن ها ظاهرا توسط خود گوگل انجام شده است و ایمیل دریافتی از سوی گوگل به صاحبان این شرکت ها نیز این موضوع را تایید می کند. روابط عمومی Tapsis نیز در مصاحبه با دیجیاتو این موضوع را تایید کرد.
با این وجود وزیر ارتباطات در یادداشت خود در پیام رسان «بله» با انتقاد از اقدامات انحصارطلبانه شرکت‌های مطرح فناوری دنیا و محرومیت ایرانی‌ها از خدمات به بهانه تحریم‌ها، اعلام کرد: «صاحبان برخی از شرکت‌های دنیا پلتفرم های پیشرو که ادعا می کنند تنها مالک هستند. حوزه فناوری اطلاعات می داند که سال هاست با اعمال سیاست های انحصاری و استانداردهای متعدد سعی در جلوگیری از رشد و توسعه فناوری در ایران عزیز دارد.
وی در پاسخ به این موضوع با یادآوری اینکه این اولین بار نیست که مردم ما و حتی کاربران ایرانی در سراسر جهان به بهانه تحریم از نعمت استفاده از محصولات تولید شده توسط متخصصان جوان آن کشور محروم می شوند، گفت: تکرار این مشکل در شرایط موجود، اکنون که پلتفرم‌های ایرانی در زمینه‌های مختلف پیشرفت خوبی داشته و مردم تمایل به استفاده از آنها نشان داده‌اند، این شبهه که این گونه تصمیم‌ها ماهیت سیاسی دارند، بیشتر می‌شود.»
اگرچه این اولین بار نیست که چنین اقداماتی برای حذف اپلیکیشن های ایرانی از پلتفرم های بین المللی انجام می شود. اما این اولین بار نیست که مقامات بر تلاش خود تأکید می کنند. در همین راستا، در سال‌های اخیر محمدجواد ظریف و امیر ناظمی واکنش خود را نسبت به روند حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از پلتفرم‌های خارجی اعلام کرده و بر پیگیری آن تاکید کردند.
ادامه تحریم غیرقانونی
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در اکتبر 2018 در جریان بازدید از کارخانه نوآوری آزادی در گفتگو با دیجیاتو تاکید کرد که تحریم های آمریکا در سراسر جهان نامشروع است و این تحریم های نامشروع ناشی از تحریم های اپل و گوگل علیه شرکت های ایرانی است.
او در همان روزها و قبل از قطعی گسترده اینترنت در نوامبر 2018 به دیجیاتو گفت: «واقعیت این است که این مشکل عمدتاً در حوزه وزارت ارتباطات است، اما ما نیز در این راستا کمک می‌کنیم. کاری که ما انجام داده ایم این است که تحریم های آمریکا را در سراسر جهان غیرقانونی کرده ایم. البته آمریکا قدرت زیادی در بازار دارد. قدرت دلار و بازار آمریکا بالاست، اما این بدان معنا نیست که ایالات متحده می تواند این روش ها را به طور نامحدود ادامه دهد.
پیش از اظهارات وزیر امور خارجه در ژوئن 2018، امیر ناظمی، معاون وقت وزیر ارتباطات تاکید کرده بود که به حذف اپلیکیشن های ایرانی از بسترهای بین المللی ادامه خواهد داد.
در گفتگوی اختصاصی خود با دیجیاتو، در پاسخ به این سوال که وی به عنوان یکی از شاخه های اصلی وزارت ارتباطات چه تلاشی برای رفع مشکل حذف اپلیکیشن های ایرانی انجام داده است؟ وی با اشاره به حضور در مجامع بین المللی و اعلام درخواست های متعدد، این فرآیند را راهی برای مدیریت مقررات جهانی خواند.
جالب است که ناظمی در این گفتگو با اشاره به اهمیت پیگیری مردم، سازمان های مردم نهاد و سازمان های مردم نهاد تاکید کرد: کار دیگری که می توان انجام داد استفاده از ظرفیت نهادها و دادگاه های بین المللی است. اصطلاحی به نام «چند سهامداری» وجود دارد. به این معنا که اینترنت چیزی نیست که فقط دولت ها بتوانند تصمیم بگیرند. همه دست اندرکاران باید باشند. بنابراین، کاربران، بخش دانشگاهی و بخش شرکتی باید نمایندگان خود را داشته باشند و ما با یک توافق چندجانبه مواجه هستیم.
نقش مردم در الزامات ملی و بین المللی
این اظهارنظر نظمی در زمانی مطرح شد که کاربران ایرانی دسترسی به اینترنت توسط دولت را ردیابی می کردند و اکنون پاسخ چندانی به وضعیت عمومی اینترنت دریافت نمی کنند.
در این شرایط نارضایتی عمومی که کارشناسان پیش از این به آن اشاره کردند، ایده سازمان های مردم نهاد برای نجات درخواست های ایرانی از تحریم های بین المللی چندان موثر به نظر نمی رسد. از سوی دیگر همکاری چندجانبه با نهادهای بین المللی در همان سال ها نتیجه ای نداشت.